Trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kỹ thuật điện đã trở thành lĩnh vực nòng cốt trong xã hội. Đâu đâu cũng cần sự hiện diện và góp sức của kỹ sư điện. Với học sinh khối tự nhiên đam mê kỹ thuật, kỹ sư điện là một lựa chọn đầy tiềm năng.

Vậy kỹ sư điện là gì, trách nhiệm công việc của kỹ sư điện là gì? Cơ hội làm việc của kỹ sư điện hiện nay hấp dẫn ra sao? Để trở thành kỹ sư điện cần trang bị những gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây của 123job.vn.

1. Kỹ sư điện là gì?

Kỹ sư điện (Electrical Engineer) được ví như kiến trúc sư xây dựng nên hệ thống điện mà chúng ta đều đang sử dụng hàng ngày. Nói một cách đơn giản hơn, kỹ sư điện là người chuyên thiết kế, phát triển, kiểm tra và bảo trì các hệ thống, thiết bị điện và điện tử.

Kỹ thuật điện là một lĩnh vực rộng lớn và đủ phong phú, tuy nhiên có hai nhánh chính mà mọi người cần biết liên quan tới ngành kỹ thuật điện nói chung và nghề kỹ sư điện nói riêng: 

  • Kỹ sư điện - điện tử: Làm việc chuyên sâu về mảng điện, hệ thống đường điện.
  • Kỹ sư điện tử - viễn thông: Tập trung vào mảng truyền thông, dịch vụ thông tin không dây như hệ thống mạng viễn thông, mạng máy tính. 

kỹ sư điện

Kỹ sư điện là gì?

2. Mô tả công việc của kỹ sư điện? 

Một cách tổng quát nhất, kỹ sư điện chịu trách nhiệm cho việc thiết kế, lắp đặt, vận hành và bảo trì hệ thống điện. Kỹ sư điện có thể tham gia vào nhiều lĩnh vực khác nhau từ công nghiệp, dân dụng, đến năng lượng, viễn thông…. Cụ thể hơn, công việc của kỹ sư điện thường bao gồm: 

Thiết kế, phát triển hoặc nâng cấp hệ thống điện

  • Tiếp nhận hồ sơ dự án, nghiên cứu thực trạng công trình và lên phương án thiết kế/nâng cấp hệ thống điện sao cho phù hợp. 
  • Lập bản vẽ, sơ đồ mạch điện cho công trình. Tính toán công suất, dòng điện, điện áp để tối ưu hiệu suất hoạt động.
  • Lựa chọn hoặc đánh dấu những thiết bị điện phù hợp với hệ thống điện lưới đã được thiết kế. Chủ động đề xuất các giải pháp tiết kiệm năng lượng và tối ưu hiệu năng hệ thống điện trong công trình. 
  • Tính toán chi phí thiết kế, lắp đặt, vận hành, bảo trì hệ thống điện và thời gian thực hiện dịch vụ. 
  • Tham mưu với ban lãnh đạo, đơn vị nhà thầu về phương án thiết kế. Soạn hồ sơ hoàn chỉnh và trình hồ sơ lên lãnh đạo cấp trên để được phê duyệt. 

Lắp đặt và kiểm tra hệ thống điện

  • Hướng dẫn/giám sát thi công, lắp đặt hệ thống điện và thiết bị điện theo đúng bản vẽ kỹ thuật trước đó. 
  • Kiểm tra, đo đạc hệ thống điện trước khi vận hành. Đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, tuân thủ đúng tiêu chuẩn an toàn, quy định kỹ thuật và yêu cầu ban đầu của lãnh đạo/nhà thầu. 
  • Hoàn thiện hồ sơ, biên bản nghiệm thu công trình điện với ban quản lý dự án. Lên kế hoạch bàn giao công trình. 

Bảo trì và sửa chữa thiết bị điện

  • Lập kế hoạch bảo trì hệ thống điện định kỳ. Tiến hành giám sát tình trạng hoạt động của hệ thống. 
  • Nhanh chóng phát hiện sự cố điện hoặc những thiết bị điện cần được thay thế, sửa chữ. 
  • Nghiên cứu phương án sửa chữa, thay thế phù hợp (thiết kế, công suất, ngân sách, hiệu năng). Tiến hành xử lý sự cố theo đúng kế hoạch đã đưa ra. 

Nghiên cứu và đổi mới ứng dụng công nghệ, phương án thiết kế

  • Không ngừng cập nhật những xu hướng công nghệ mới như năng lượng tái tạo, tự động hóa, thiết bị điện, hệ thống dây điện, máy biến áp… mới. 
  • Thảo luận cùng các phòng ban liên quan như phòng sản xuất, phòng thiết bị vật tư… trong việc nghiên cứu đổi mới hệ thống điện hoặc thiết kế nghiên cứu sản phẩm điện mới cho doanh nghiệp. 
  • Không ngừng nâng cấp kiến thức sử dụng các phần mềm mô phỏng, thiết kế mạch điện (AutoCAD, MATLAB, PLC) vào trong quá trình làm việc. 
  • Phối hợp với các bộ phận liên quan để chạy thử, theo dõi, đánh giá các mẫu thử/sản phẩm/phương án mới. 

Đảm bảo an toàn điện

  • Lên kế hoạch về hướng dẫn sử dụng điện, các thiết bị điện cho toàn thể doanh nghiệp. Kiểm tra và đảm bảo mọi phòng ban, nhân sự đều tuân thủ các biện pháp an toàn điện trong quá trình làm việc. 
  • Bàn giao các thiết bị điện kèm đào tạo nhân viên, công nhân cách sử dụng và những quy tắc an toàn cần lưu ý khi vận hành thiết bị. 

kỹ sư điện

Công việc của kỹ sư điện là gì?

3. Cần trang bị những gì để trở thành kỹ sư điện?

3.1. Kiến thức, kỹ năng chuyên môn cần có ở kỹ sư điện

Kiến thức chuyên môn là nền tảng giúp kỹ sư điện thực hành hiệu quả trong thực tế và đảm bảo công việc hoàn thiện đúng kỹ thuật, an toàn và hiệu quả cao. Dưới đây là những kiến thức quan trọng mà một kỹ sư điện cần nắm rõ: 

  • Chuyên môn về mạch điện và mạch điện tử như: Mạch điện cơ bản (định luật Ohm, Kirchhoff, công suất điện…); Lý thuyết mạch (Phân tích mạch điện AC/DC, mạch ba pha, mạch từ…); Linh kiện điện tử (điện trở, tụ điện, cuộn cảm transistor, IC…)
  • Hệ thống điện và truyền tải điện: Hệ thống điện dân dụng, điện công nghiệp (cấu trúc điện, máy phát điện, máy biến áp); Truyền tải và phân phối điện, đường dây cao/trung/hạ thế; Thiết bị bảo vệ như CB (Circuit Breaker), relay bảo vệ, cầu chì, chống sét…
  • Kỹ thuật điện và tự động hóa: Hệ thống điều khiển tự động (điều khiển logic, cảm biến, PID); Điều khiển động cơ điện; Lập trình PLC… 
  • Lý thuyết điện công nghiệp và điện dân dụng: Tính toán phụ tải điện, lựa chọn thiết bị phù hợp; Thiết kế và lắp đặt hệ thống điện công trình; Bảo trì và kiểm tra hệ thống điện…
  • Lý thuyết về kỹ thuật đo lường và kiểm tra: Phân tích chất lượng điện năng và đưa ra giải pháp tối ưu. 
  • Tiêu chuẩn về an toàn điện: Quy định, nguyên tắc khi làm việc với điện cao áp, trung áp, hạ áp. Quy trình lắp đặt, sửa chữa theo tiêu chuẩn IEC và TCVN. 
  • Có kỹ năng đo lường, kiểm tra hệ thống điện bằng các thiết bị chuyên dụng ampe kìm, đồng hồ vạn năng, máy phân tích sóng hài…

3.2. Kỹ năng mềm cần có ở kỹ sư điện

Ngoài những kiến thức chuyên môn trên, để phát triển xa hơn với sự nghiệp kỹ sư điện, bạn cần trang bị cho mình những kỹ năng mềm sau đây: 

  • Kỹ năng giao tiếp: Giúp bạn làm việc nhóm, trình bày ý tưởng và thuyết phục lãnh đạo, đối tác tốt hơn cũng như hướng dẫn nhân viên, công nhân về cách sử dụng và đảm bảo an toàn trong vận hành hệ thống điện. 
  • Kỹ năng giải quyết vấn đề: Đánh giá, phân tích và đưa ra phương án thiết kế/nâng cấp/ sửa chữa hệ thống điện, thiết bị điện nhanh chóng, đáp ứng tốt yêu cầu của ban lãnh đạo và đối tác. 
  • Tư duy logic và sáng tạo: Lĩnh vực kỹ thuật điện có vẻ khô khan nhưng thực chất luôn luôn đề cao những cá nhân sáng tạo. Bởi đó là những bộ óc không ngừng đổi mới và mang tới những giải pháp tối ưu nhất.

3.3. Một số chứng chỉ cần có

Ngoài những kiến thức, kỹ năng trên, một số vị trí và doanh nghiệp yêu cầu kỹ sư điện có chứng chỉ và giấy phép hành nghề. Chứng chỉ thường được yêu cầu là:

  • Chứng chỉ an toàn điện, vận hành hệ thống điện (kỹ sư, cán bộ chuyên trách về an toàn điện trong các đơn vị, tổ chức).
  • Chứng chỉ thiết kế cơ điện, giám sát cơ điện công trình (nếu làm trong ngành xây dựng hoặc công nghiệp).
  • Chứng chỉ quản lý và vận hành trạm biến áp.

4. Cơ hội việc làm của kỹ sư điện 

Xã hội Việt Nam đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ, nhu cầu sử dụng điện trong những năm gần đây cũng tăng vọt kéo theo đó là cơ hội cho đội ngũ kỹ sư điện trong nước. Cơ hội việc làm đa dạng, kỹ sư điện có thể công tác tại đơn vị: 

  • Công ty điện lực, trực tiếp làm việc tại Tập đoàn điện lực Việt Nam EVN…
  • Các nhà máy sản xuất, phân phối và tiêu thụ điện năng (bất kể thủy điện, nhiệt điện, điện gió…)
  • Nghiên cứu sinh tại các phòng thí nghiệm, viện nghiên cứu về sản xuất, phân phối điện. 
  • Cơ sở kinh doanh và nghiên cứu quy hoạch mạng lưới điện. 
  • Các đơn vị sản xuất (đặc biệt là doanh nghiệp sản xuất tự động hóa, điện tử) bộ phận nào cũng cần một kỹ sư điện lành nghề để đảm bảo chất lượng hệ thống điện và an toàn điện trong sản xuất. 
  • Công ty tư vấn thiết kế vận hành điện cho công trình. 
  • Tham gia dự án nghiên cứu phát triển điện hạt nhân. 

Ngành kỹ thuật mang tính ổn định, chưa kể sinh viên ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường đã được đào tạo và rèn luyện những kỹ năng cứng cần thiết. Do vậy, ngay từ khi mới ra trường, cơ hội việc làm và phát triển với vị trí kỹ sư điện luôn rộng mở. 

Ngoài cơ hội việc làm cao,  thăng tiến rõ ràng, mức lương của kỹ sư điện cũng nhỉnh hơn so với nhiều ngành nghề khác hiện nay: 

  • Với sinh viên kỹ sư điện mới ra trường chưa có nhiều kinh nghiệm, cần qua đào tạo thực tiễn: Mức lương khởi điểm dao động từ 7 - 9 triệu đồng/tháng. 
  • Với kỹ sư điện đã có 1 - 3 năm kinh nghiệm, tham gia nhiều dự án: Mức lương tăng lên và đạt khoảng từ 12 - 18 triệu đồng/tháng. 
  • Kỹ sư điện chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm (3 - 5 năm): Mức lương vô cùng hấp dẫn, dao động từ 18 - 25 triệu đồng/tháng.
  • Vị trí chuyên gia và quản lý: Mức lương tương đương là 25 - 40 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào chuyên môn, cấp bậc quản lý cũng như bạn làm việc trong công ty lớn hay nhỏ.

kỹ sư điện

Cơ hội việc làm của kỹ sư điện

5. Kỹ sư điện học ngành nào, trường nào?

Để trở thành kỹ sư điện, bạn nên theo học chuyên ngành kỹ thuật điện hay kỹ thuật điện, điện tử. Dưới đây là một số cơ sở đào tạo uy tín được các nhà tuyển dụng đánh giá cao: 

Miền Bắc

Miền Trung

  • Trường Đại học Bách khoa - Đại học Đà Nẵng
  • Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng
  • Trường Đại học Vinh
  • Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh

Miền Nam

  • Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
  • Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
  • Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh
  • Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh (HUTECH)
  • Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh
  • Trường Đại học Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh

Kết luận

Khối ngành kỹ thuật nói chung và ngành kỹ thuật điện nói riêng trong một vài năm trở lại đây dần mất nhiệt bởi phần lớn học sinh đổ dồn sự chú ý vào khối kinh tế. Tuy nhiên, với những ai yêu thích khoa học - kỹ thuật, nền tảng logic và khối tự nhiên, ngành kỹ thuật điện và nghề kỹ sư điện chắc chắn là một lựa chọn sáng suốt. Bởi nó mở ra cho bạn một sự nghiệp vững chắc với mức lương vô cùng hấp dẫn.