Công cụ tính bảo hiểm xã hội một lần

I. Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì?

Căn cứ theo Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì bảo hiểm xã hội là sự bù đắp một phần thu nhập dành cho người lao động khi người lao động bị ốm đau, thai sản hay bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết.

Trong đó, chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần chỉ là một trong những quyền lợi mà người tham gia BHXH được hưởng. Cụ thể là đối với người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc hoặc người tham gia BHXH tự nguyện dừng tham gia BHXH sau 1 năm và một số trường hợp đặc biệt khác khi có yêu cầu gửi cơ quan BHXH sẽ được giải quyết hưởng chế độ BHXH 1 lần theo quy định.

II. Điều kiện hưởng BHXH 1 lần là gì?

Căn cứ theo Điểm a, b, Khoản 1, Điều 8, Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Điều 60, Luật BHXH Việt Nam số 58/2014/QH13 quy định rõ 06 trường hợp được nhận BHXH 1 lần bao gồm:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH (Khoản 3, Điều 54 của Luật BHXH)
• Đủ 55 tuổi mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (đối với lao động nữ hoạt động ở xã, phường, thị trấn);
• Ra nước ngoài để định cư;
• Người đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;
• Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu;
• Người tham gia BHXH bắt buộc sau 01 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm đóng (Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13).
• Người lao động tham gia đóng Bảo hiểm xã hội thuộc 1 trong 6 trường hợp trên có thể gửi yêu cầu đến cơ quan BHXH để lãnh BHXH 1 lần theo quy định.

Trường hợp không được nhận bảo hiểm xã hội 1 lần ngay

Người lao động tham gia BHXH bắt buộc và thuộc 04 trường hợp sau đây sẽ không được nhận BHXH một lần ngay gồm:

(1) Người lao động nghỉ việc chưa đủ 1 năm khi không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

(2) Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu và đủ 20 năm đóng BHXH ​sẽ không được nhận BHXH 1 lần mà sẽ được hưởng lương hưu theo quy định.

(3) Người lao động mắc bệnh nhưng không phải bệnh hiểm nghèo (Ung thư, bại liệt, Xơ gan cổ chướng, Phong, lao nặng, Nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS)

(4) Người lao động không chứng minh được đang định cư ở nước ngoài, trừ trường hợp đáp ứng điều kiện khác quy định tại Khoản 1, Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

Như vậy, không phải đối tượng là người tham gia BHXH nào cũng sẽ được hưởng BHXH 1 lần, người tham gia thuộc 1 trong 4 trường hợp như đã đề cập bên trên khi gửi yêu cầu đến cơ quan BHXH sẽ không được giải quyết hồ sơ và thủ tục hưởng BHXH 1 lần theo quy định.

III. Cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần

Căn cứ Khoản 4, Điều 19, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định trợ cấp BHXH 1 lần được chi trả dựa trên thời gian người lao động tham gia BHXH và mức bình quân tiền lương (Mbqtl) tháng đóng BHXH.

Công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần như sau:

Mức hưởng = (1,5 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH trước năm 2014) + (2 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH từ năm 2014)

Lưu ý:

Trường hợp chưa đóng đủ 1 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương.

Thời gian tham gia BHXH lẻ: từ 1-6 tháng tính ½ năm; từ 7-11 tháng tính 1 năm.

Mức hưởng BHXH một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện (Trừ trường hợp bị bệnh hiểm nghèo).

Tuy nhiên, mức bình quân tiền lương của người lao động sẽ phụ thuộc vào việc người lao động đang đóng BHXH theo bậc hệ số nhà nước hay theo mức tiền lương của đơn vị sử dụng lao động tư nhân.
+ Đối với người lao động đóng BHXH theo hệ số nhà nước thì mức bình quân tiền lương theo khu vực nhà nước: 

Mức bình quân tiền lương = Tổng số tiền lương tháng đóng BHXH (hệ số x mức lương cơ sở) của T năm cuối trước khi nghỉ việc /(Tx12 tháng)

+ Đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.

Mức bình quân tiền lương = Tổng số tiền lương tháng đóng BHXH/Tổng số tháng đóng BHXH.

Như vậy với cách tính BHXH 1 lần như đã chia sẻ ở trên người lao động có thể chủ động hơn trong việc tính mức hưởng BHXH 1 lần nếu rút. Bên cạnh đó hiện nay NLĐ cũng có thể sử dụng hệ thống tính BHXH 1 lần online để tính nhanh chóng và chính xác.

4. Hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Lãnh bảo hiểm xã hội cần giấy tờ gì? Căn cứ Điều 109, Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định hồ sơ hưởng BHXH một lần bao gồm:

1. Sổ bảo hiểm xã hội (bản chính)
2. Đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH 1 lần theo mẫu 14-hsb

Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:
a) Hộ chiếu do nước ngoài cấp;
b) Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;
c) Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.

Hồ sơ rút bảo hiểm xã hội 1 lần là thủ tục quan trọng người hưởng chế độ cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết trước khi được gửi cho nơi tiếp nhận hồ sơ giải quyết chế độ BHXH 1 lần.

5. Nơi nộp hồ sơ hưởng BHXH 1 lần

Để làm thủ tục rút BHXH 1 lần, người hưởng chế độ cần chuẩn bị một bộ hồ sơ theo quy định như đã đề cập tại mục 4 và trong đó phải có sổ BHXH bản gốc và các giấy tờ cần thiết liên quan.
Trong trường hợp người lao động đã tham gia BHXH tại địa phương này nhưng sinh sống và tạm trú tại một địa phương khác và chưa biết phải nộp sổ bảo hiểm xã hội ở đâu thì:

Căn cứ theo các quy định tại khoản 2, Điều 1 và Điều 20 Quyết định 636/QĐ-BHXH người lao động sẽ nộp sổ bảo hiểm xã hội kèm trong bộ hồ sơ hưởng BHXH 1 lần cho cơ quan BHXH cấp quận/ huyện hoặc BHXH tỉnh (trong trường hợp BHXH tỉnh được phân cấp giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần) nơi người lao động có hộ khẩu hoặc sổ tạm trú theo quy định của pháp luật.

Như vậy, người lao động đang tạm trú ở địa phương nào thì có thể nộp hồ sơ đăng ký hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần tại cơ quan BHXH của địa phương đó.

6. Hình thức gửi hồ sơ hưởng BHXH 1 lần

Người lao động nộp bộ hồ sơ đầy đủ theo quy định cho cơ quan BHXH huyện/tỉnh nơi cư trú theo 1 trong 3 hình thức sau:

1 - Giao dịch điện tử.

Người hưởng chế độ BHXH 1 lần đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử qua website BHXH Việt Nam. Trường hợp NLĐ đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN có thể gửi hồ sơ điện tử qua phần mềm bảo hiểm xã hội.

Ví dụ: khách hàng sử dụng dịch vụ I-VAN của nhà cung cấp Thaisonsoft có thể gửi nộp hồ sơ qua phần mềm eBH.

2 - Dịch vụ bưu chính công ích được cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước để phục vụ nhiệm vụ đặc thù.

Trong trường hợp người lao động không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử như trên thì có thể gửi bộ hồ sơ giấy qua dịch vụ bưu chính công ích cho cơ quan BHXH.

3 - Người lao động nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH.

7. Thời gian giải quyết hồ sơ BHXH 1 lần

Quy định tại khoản 4, Điều 110, Luật bảo hiểm xã hội 2014 về giải quyết hưởng BHXH 1 lần trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động.

Trường hợp không giải quyết thì cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Trong trường hợp người lao động làm đúng thủ tục hưởng BHXH 1 lần và đã nhận được giấy hẹn từ cơ quan BHXH mà vẫn chưa nhận được tiền thì phải làm sao? 

​Nếu người lao động vẫn chưa nhận được tiền trong trường hợp nêu trên có thể có lỗi trong quá trình liên hệ với bạn. Người lao động cần cung cấp thông tin về Phiếu hẹn đến cơ quan BHXH để kiểm tra lại quá trình xử lý hồ sơ, đảm bảo giải quyết kịp thời quyền lợi của người lao động.

8. Kết quả hưởng BHXH 1 lần

Người lao động nhận kết quả giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần gồm:

(1) Bộ hồ sơ gồm các giấy tờ liên quan theo hình thức đã đăng ký trong hồ sơ.

(2) Tiền hưởng chế độ BHXH 1 lần

Phương thức nhận tiền bảo hiểm xã hội một lần

Người hưởng BHXH 1 lần có thể nhận tiền trợ cấp trực tiếp tại cơ quan BHXH, thông qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc nhận tiền BHXH 1 lần qua tài khoản ngân hàng;

Trường hợp người hưởng chế độ đăng ký chi trả chế độ bằng hình thức chi trả qua ATM sẽ được cơ quan BHXH được chuyển tiền vào số tài khoản đã đăng ký (đó có thể không phải số thẻ ATM của người đăng ký hưởng).

Còn trong trường hợp người hưởng đăng ký lãnh tiền BHXH 1 lần trực tiếp, khi đến cơ quan bảo hiểm xã hội nơi thụ lý hồ sơ, bạn cần mang theo giấy hẹn và căn cước công dân để được hỗ trợ chi trả theo đúng quy định.

Đối với trường hợp người hưởng chế độ ủy quyền nhận BHXH 1 lần cho người khác lĩnh thay. Người được ủy quyền thực hiện theo trình tự sau:

Nộp giấy ủy quyền (mẫu số 13-HSB) hoặc hợp đồng ủy quyền cho cơ quan BHXH hoặc cơ quan Bưu điện nơi chi trả.

Xuất trình CMND/CCCD hoặc giấy tờ tùy thân có ảnh;

Nhận tiền và ký nhận tiền trên danh sách chi trả hoặc giấy nhận tiền.

Như vậy, trong bài viết trên đây Bảo hiểm xã hội điện tử eBH đã cập nhật và gửi đến bạn đọc những thông tin cần thiết nhất về chế độ BHXH 1 lần gồm điều kiện, hồ sơ thủ tục rút BHXH 1 lần cho đến khi nhận kết quả hưởng chế độ. Mong rằng những thông tin được chia sẻ trong bài viết trên đây có thể mang lại cho bạn đọc những thông tin hữu ích nhất.