Tỉ lệ vàng trong thiết kế là yếu tố không ít người theo đuổi. Đây cũng là đề tài mà chúng ta cần chú ý khi tiếp cận những khái niệm sơ khai của ngành thiết kế nói chung. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về tỉ lệ vàng nhé!

Chúng ta có thể hiểu rằng, chỉ cần là bất cứ nhà thiết kế nào, chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế như một lợi thế. Một chút điều chỉnh trong thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… bằng cách crop ảnh hoặc phát triển bố cục đều trực tiếp ảnh hưởng đáng kể đến cách người xem tương tác với thiết kế của bạn đấy!

I. Tỉ lệ vàng là gì?

Tỉ lệ vàng là gì?Tỉ lệ vàng là gì?

Tỉ lệ vàng nói chung, tỉ lệ vàng trong thiết kế nói riêng (hay chúng ta còn biết dưới nhiều cái tên đặc biệt khác như Tỉ lệ thần thánh, ký tự Phi (φ) được xuất hiện trong bảng chữ cái của Hy lạp, giá trị trung bình của các đại diện, tiết diện vàng).

Tỉ lệ vàng trong thiết kế có thể xác định khi lấy 1 đường thẳng bất kỳ chia làm 2 đoạn thẳng – độ dài đoạn thẳng dài hơn (a) chia độ dài đoạn nhỏ hơn (b) sẽ bằng tổng chiều dài  chính xác của 2 đoạn (a+b) chia cho a, kết quả sẽ được con số xấp xỉ 1.618 chính là tỉ lệ vàng trong thiết kế.

Trong thiết kế logo,thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… tỉ lệ vàng hướng đến tính thẩm mỹ, kiến tạo và từ đó nâng tầm cái đẹp thông qua sự hài hòa và cực kỳ cân đối. Khi đem vào quá trình áp dụng, tỉ lệ vàng trong thiết kế đại diện cho tính nghệ thuật, là nhân tố X trực tiếp đóng vai trò chủ chốt, là một thành phần je ne sais quoi đích thực (tiếng Pháp – dùng để ám chỉ một sự thu hút, lôi cuốn cực mạnh đến kì lạ).

II. 3 cách để áp dụng Tỉ lệ vàng trong thiết kế vào sản phẩm của bạn

1. Bố cục (layout) – Thiết lập kích thước với Tỉ lệ vàng

Bạn có thể sử dụng Tỉ lệ vàng trong thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… như một sự trợ giúp cực kỳ hữu ích trong việc xác định rõ các phần kích thước cho bố cục của bạn. Cách đơn giản nhất để làm cho tốt điều này đó là thực hiện tuỳ chỉnh tỉ lệ kích thước thành 1: 1.618.

Bố cục (layout) – Thiết lập kích thước với Tỉ lệ vàngBố cục (layout) – Thiết lập kích thước với Tỉ lệ vàng

Bố cục dạng hai cột sẽ rất phù hợp cho tỉ lệ vàng trong thiết kế web, thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner... và bạn sẽ thường xuyên bắt gặp các trang tin trực tuyến đang tận dụng định dạng này. Điển hình đó chính là doanh nghiệp National Geographic, họ đã liên tục áp dụng bố cục trên, qua đó tạo ra một trang web cực kỳ gọn gàng, dễ đọc và có hệ thống phân cấp hiệu quả và rất tốt.

Bố cục dạng hai cộtBố cục dạng hai cột

Khoảng trống là một nhân tố cực kỳ quan trọng với bất kỳ tỉ lệ vàng trong thiết kế nào, là sự phối hợp chuyên nghiệp giữa khoảng trống âm – dương, nhân tố này sẽ trực tiếp quyết định sự thành – bại của thiết kế.

Việc tính toán chi tiết tỉ lệ vàng trong thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… với những khoảng trống giữa các nhân tố khá mất thời gian, vì vậy, hãy thỏa sức để kỹ thuật chia Tỉ lệ vàng soi đường dẫn lối cho bạn. Điều này sẽ trực tiếp đảm bảo khoảng trống và tỉ lệ của bạn được tính toán một cách cực kỳ kỹ lưỡng, thay vì sử dụng một cách “ước chừng”, chỉ cần thêm vào vài thay đổi nhỏ để có thể hướng tới Tỉ lệ vàng trong thiết kế cũng đủ tạo ra rất nhiều sự khác biệt mang tính quyết định.

2. Hình ảnh – Tỉ lệ Vàng (hoặc Quy tắc Một phần ba)

Bố cục là một phần rất quan trọng với thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… dù nó truyền đạt thông tin hay trực tiếp tạo tính thẩm mĩ cho bức hình. Tỉ lệ vàng trong thiết kế giúp bố cục tác phẩm có thể dẫn dụ cái nhìn đến các chi tiết quan trọng trong một thiết kế nhất định. Hãy dùng Tỉ lệ vàng để thực hiện chia bức hình thành 3 phần không bằng nhau, sau đó  chúng ta dùng các đường thẳng và các điểm giao nhau để nhanh chóng chia bố cục.

Hình ảnh – Tỉ lệ Vàng (hoặc Quy tắc Một phần ba)Hình ảnh – Tỉ lệ Vàng (hoặc Quy tắc Một phần ba)

3. Hình thức – Những vòng tròn Vàng

Tỉ lệ vàng trong thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… có thể mở rộng hơn nữa để tạo ra hình vuông và hình chữ nhật theo những tỉ lệ cực kỳ hài hòa, tương tự ta cũng có thể áp dụng để trực tiếp tạo ra các đường tròn. Một vòng tròn được coi là hoàn hảo trong mỗi hình vuông của mô hình sẽ tuân theo tỉ lệ chính xác là 1:1.618 so với vòng tròn trong hình vuông liền kề.

Hình thức – Những vòng tròn VàngHình thức – Những vòng tròn Vàng

Sử dụng các Vòng tròn Vàng dựa trên tỉ lệ vàng trong thiết kế sẽ tạo nên không chỉ sự hài hòa, tỉ lệ cực kỳ hợp lý, mà còn tạo sự nhất quán xuyên suốt liên tục về mặt hình thức.

III. Làm cách nào để sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế?

Làm cách nào để sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kếLàm cách nào để sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế

1. Cách trình bày bản in (Typography) và xác định hệ thống phân cấp

Tỉ lệ vàng trong thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner... có thể giúp bạn nhanh chóng tìm ra kích thước phông chữ mà bạn nên sử dụng cho tiêu đề và nội dung trên sản phẩm của mình như web, trang đích, bài đăng blog hoặc thậm chí là in ấn.

2. Cắt và thay đổi kích thước hình ảnh

Khi thực hiện cắt ảnh, thật dễ dàng để bạn xác định khoảng trắng tương ứng với tỉ lệ vàng trong thiết kế mà mình muốn cắt. Nhưng làm cách nào để đảm bảo hình ảnh của bạn vẫn cân bằng sau khi thực hiện thay đổi kích thước hình ảnh? Bạn có thể sử dụng hình xoắn ốc phổ biến thường thấy được tạo ra từ tỉ lệ vàng trong thiết kế (Golden Spiral) để làm đường dẫn cho bức ảnh, thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner…

Ví dụ, nếu phủ hình xoắn ốc với tỉ lệ vàng trong thiết kế lên một bức ảnh, hãy chắc chắn rằng tiêu điểm của tác phẩm đang nằm giữa đường xoắn ốc.

3. Cân bằng bố cục

Tận dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế có thể giúp bạn thiết kế giao diện người dùng trực quan một cách hấp dẫn và nhanh chóng thu hút sự chú ý của người dùng đến những nội dung quan trọng nhất. Ví dụ: Trên giao diện, khối nội dung của chúng ta sẽ nằm ở bên trái với cột hẹp hơn ở bên phải tuân thủ theo quy tắc tỷ lệ vàng, tỉ lệ quan trọng này sẽ giúp bạn quyết định nên đặt nội dung mang tính quyết định nhất ở đâu.

Nếu bạn đang thực hiện thiết kế một biểu tượng mới và cảm thấy đột nhiên bí ý tưởng, hãy chuyển sang thực hiện tỉ lệ vàng trong thiết kế để có thể phác họa ra thêm nhiều tỷ lệ và hình dạng. Nhiều logo phổ biến và nổi tiếng cũng được thiết kế dựa trên tỷ lệ vàng, ví dụ như Twitter, Apple và Pepsi…

Nhà thiết kế nổi tiếng Kazi Mohamed Erfan thậm chí còn tự đặt ra thử thách cho chính mình bằng cách liên tục tạo ra 25 logo mới hoàn toàn dựa trên tỉ lệ vàng trong thiết kế. Kết quả là anh ấy đã thực sự tạo ra những logo đơn giản, cân bằng và tất nhiên là tuyệt đẹp.

IV. Những công cụ giúp bạn sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế

Những công cụ giúp bạn sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kếNhững công cụ giúp bạn sử dụng tỉ lệ vàng trong thiết kế

1. Golden Ratio Calculator

Công cụ này giúp bạn thiết kế logo, thiết kế đồ họa, thiết kế poster, thiết kế banner… bằng cách tính toán cạnh ngắn, cạnh dài và chiều dài kết hợp của hai cạnh cụ thể để tìm ra tỷ lệ vàng.

2. Golden RATIO

Được tạo ra để phục vụ cho công việc của các nhà thiết kế và nhà phát triển sản phẩm, ứng dụng này có thể cung cấp những cách thức dễ dàng để thiết kế website, giao diện, bố cục và đặc biệt là: thiết kế theo quy tắc tỷ lệ vàng. Ứng dụng này sẽ bao gồm bộ xử lý tích hợp có phản hồi trực quan, các tính năng thực hiện lưu trữ vị trí và cài đặt màn hình, do đó bạn không phải liên tục sắp xếp lại tỉ lệ vàng trong thiết kế cho mỗi phần việc.

3. Golden Ratio Typography Calculator

Công cụ cho phép bạn khám phá kiểu chữ hoàn hảo cho trang web cá nhân của bạn bằng cách nhập kích thước phông chữ và chiều rộng. Bạn có thể thực hiện tối ưu hóa dựa trên kích thước cụ thể của phông chữ, chiều cao dòng, chiều rộng và những ký tự đặc biệt trên mỗi dòng.

4. PhiMatrix

Phần mềm thiết kế và phân tích tỉ lệ vàng trong thiết kế này có các dạng lưới tùy chỉnh và các khuôn mẫu cụ thể có thể áp dụng lên bất kỳ hình ảnh nào. Nó có thể được chúng ta sử dụng cho hoạt động thiết kế bố cục, thiết kế sản phẩm, phát triển logo...

5. Golden Ratio Sketch resource

Bạn có thể trực tiếp tải xuống tệp Sketch hoàn toàn miễn phí của Golden Spiral để được trợ giúp về thay đổi kích thước hình ảnh và cân bằng bố cục theo tỉ lệ vàng trong thiết kế.

V. Kết

Một khi bạn đã thực sự biết mình đang tìm kiếm điều gì, bạn sẽ bắt đầu nhận thấy tỉ lệ vàng trong thiết kế ở khắp mọi nơi. (Hãy nhìn vào bàn tay, ngay cả những ngón tay của bạn cũng theo tỉ lệ vàng thần kỳ này đấy). Mắt người về cơ bản được sử dụng để có thể nhìn thấy con số kỳ diệu này và chúng vô thức sẽ luôn phản ứng tích cực với điều đó.