Therapy đang là một trong những ngành nghề hấp dẫn, nhận nhiều sự quan tâm của phụ huynh, học sinh. Với nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần và thể chất ngày một tăng, therapy (trị liệu) hứa hẹn là ngành nghề tiềm năng với mức thu nhập đáng mơ ước.
Vậy therapy là gì? Có những mảng chuyên môn nào trong lĩnh vực therapy? Làm việc trong ngành trị liệu có những cơ hội và thách thức nào? Cùng tìm hiểu tổng quan về ngành therapy qua bài viết sau đây của 123job.vn.
1. Therapy là gì?
Therapy (trị liệu) là phương pháp giúp con người vượt qua những trở ngại và cải thiện vấn đề thể chất, hành vi, tinh thần. Đây là lĩnh vực rộng lớn, bao gồm liệu pháp chuyên môn khác nhau như trò chuyện truyền thống đến phương pháp chuyên biệt như liệu pháp nhận thức - hành vi, liệu pháp nghệ thuật…. Therapy có thể áp dụng cho mỗi cá nhân, một nhóm hoặc gia đình.
Xem thêm: Dược sĩ là ai? Công việc và kỹ năng cần có của người làm Dược sĩ
2. Những lĩnh vực phổ biến trong ngành trị liệu therapy
2.1. Tâm lý trị liệu
Psychotherapy - Tâm lí trị liệu là phương pháp giúp người gặp vấn đề tâm lý (rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực rối loạn ăn uống, căng thẳng… ) vượt qua khó khăn, trở ngại về mặt cảm xúc, tâm lý của mình.
Trong quá trình trị liệu tâm lý, bạn sẽ tìm hiểu vấn đề của mình gặp phải, cách suy nghĩ, cảm xúc và hành vi ảnh hưởng tới tâm trạng của bản thân. Psychotherapy giúp bạn học cách kiểm soát tâm trí, tâm thần, cuộc sống của mình và cách đối mặt với khó khăn bằng những kỹ năng lành mạnh.
Những liệu pháp chuyên môn phổ biến trong Psychotherapy bao gồm:
- Liệu pháp tâm lý động lực và phân tâm học (Psychodynamic): Cho rằng hành vi và sức khỏe tâm thần của mỗi người có quan hệ mật thiết tới ký ức, sự kiện trong quá khứ hay những suy nghĩ - hành vi vô thức. Do đó, phương pháp hướng tới việc tìm kiếm nguồn gốc vấn đề, xác định động lực cần thiết và giải quyết xung đột bằng cách xoa dịu, xóa bỏ tiêu cực.
- Trị liệu nhận thức - hành vi CBT giúp bạn nhận diện, xác định đâu là những niềm tin, hành vi tiêu cực, suy nghĩ sai lệch. Qua đó học cách phản ứng với mọi vấn đề bằng góc nhìn lành mạch, hành vi tích cực hơn.
- Liệu pháp hành vi biện chứng DBT: Hướng tới dạy các kỹ năng giúp bạn đối diện, giải quyết những căng thẳng, quản lý cảm xúc và cải thiện mối quan hệ với người khác.
- Liệu pháp tương tác cá nhân IPT: Giúp người điều trị hiểu rõ vấn đề mà bản thân đã trải qua (mất mát, thay đổi trong công việc, học tập, những mâu thuẫn cá nhân). IPT đưa ra phương pháp giúp mỗi người biết cách thể hiện cảm xúc tích cực, cải thiện kỹ năng giao tiếp, quan hệ và tương tác xã hội.
Xem thêm: Ngành tâm lý học giáo dục là gì? Mô tả vị trí công việc trong tương lai
2.2. Vật lý trị liệu
Physical therapy - Vật lý trị liệu là phương pháp kết hợp kỹ thuật thực hành chuyên môn (do nhà trị liệu thực hiện) và bài tập hoặc chuyện động do người bệnh thực hiện (dưới sự giám sát của nhà trị liệu) nhằm mục đích cải thiện sức khỏe thể chất, chức năng cơ thể sau chấn thương/phẫu thuật, phòng ngừa bệnh mãn tính.
Vật lý trị liệu được áp dụng trong trường hợp cá nhân được xác nhận bị đau lưng, viêm xương khớp, chấn thương, bệnh tim mạch, bệnh về đường hô hấp, các bệnh về thần kinh (parkinson, đột quỵ, đa xơ cứng), những vấn đề ảnh hướng đến cơ hoặc xương ở trẻ…
Những phương pháp, kỹ thuật thường dùng trong trị liệu vật lý bao gồm:
- Bài tập phục hồi chức năng.
- Massage tay hay dẫn lưu bạch huyết (dẫn lưu dịch từ cá mô).
- Điện trị liệu: Điều trị bằng dòng điện yếu.
- Liệu pháp nhiệt: Sử dụng nước ấm, đèn nhiệt hoặc siêu âm…
- Liệu pháp lạnh: Chườm lạnh…
- Rèn luyện cơ thể với các thiết bị tập thể dục chuyên dụng.
2.3. Occupational therapy
Occupational therapy (Hoạt động trị liệu) là một nhánh chăm sóc sức khỏe nhằm giúp đỡ những bạn nhỏ hay người lớn gặp vấn đề về thể chất, giác quan hoặc nhận thức lấy lại được sự độc lập trong sinh hoạt, hoạt động hàng ngày (ăn uống, vệ sinh, giải trí, học tập, làm việc,...) phù hợp với nhu cầu của họ.
Những đối tượng cần can thiệp từ hoạt động trị liệu thường là (1) trẻ tự kỷ, trẻ chậm phát triển, rối loạn cảm xúc, người bị bại não, gặp khó khăn trong học tập, sinh hoạt hay (2) cá nhân có khiếm khuyết về thể chất, tinh thần như người bệnh sau đột quỵ, bệnh lão, rối loạn phổ tự kỷ…
Khác với vật lý trị liệu thường tập trung vào chức năng của cơ thể (di chuyển, vận động), occupational therapy tập trung vào các chức năng sinh hoạt cơ bản, kỹ năng nhận thức - cảm xúc là những yếu tố nền tảng của cuộc sống hàng ngày. Để phá bỏ những rào cản này, đòi hỏi nhà trị liệu đưa tới cả những liệu pháp về tâm lý và những bài tập thực hành phù hợp với từng đối tượng.
2.4. Ngôn ngữ trị liệu (Speech therapy)
Speech therapy là phương pháp giúp trẻ em và người lớn cải thiện kỹ năng giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ hiệu quả. Speech therapy được áp dụng phổ biến với những trường hợp gặp rối loạn phát âm, rối loạn ngôn ngữ (khó hiểu hoặc không biết cách sử dụng ngôn ngữ cho giáo tiếp), rối loạn thần kinh (gặp khó khăn trong giao tiếp), apraxia, rối loạn biểu đạt.... bằng cách giúp cải thiện:
- Khả năng sử dụng giọng nói hiệu quả.
- Độ lưu loát trong giọng nói và giao tiếp.
- Diễn đạt rõ ràng và mạch lạc những nội dung bạn mong muốn truyền đạt.
- Phát triển khả năng ngôn ngữ từ sớm đối với trẻ đang tập nói và giao tiếp.
- Khả năng ngôn ngữ phát triển từ sớm đối với trẻ nhỏ đang tập nói và giao tiếp.
Xem thêm: Ngành y sĩ là gì? Cơ hội làm việc và yêu cầu đối với người y sĩ tín nhiệm
3. Một hướng đi đầy thử thách: Những gian nan trong sự nghiệp trị liệu
Một lĩnh vực rộng mở không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Hướng đi trị liệu cũng có những rào cản riêng của nó, như:
- Yêu cầu về mặt cảm xúc, tâm lí vững vàng: Tiến sâu vào ngành therapy, bạn sẽ đối mặt với những câu chuyện khó khăn, nỗi đau sâu sắc dễ khiến người ta tổn thương và bị ảnh hưởng (đặc biệt là những vấn đề tâm lý). Đây có lẽ là một trách nhiệm nặng nề khi làm nghề, bởi lâu dài, chúng có thể dẫn tới sự mệt mỏi hay kiệt sức.
- Xây dựng uy tín, cơ sở khách hàng là một thách thức đối với nhân sự ngành therapy. Bởi dù thị trường Việt Nam ngày càng mở rộng, nhưng nhận thức và hiểu biết của người dân về tầm quan trọng của trị liệu vẫn chưa thực sự phát triển.
- Quá trình học tập và được cấp phép hành nghề. Trở thành một nhà trị liệu là một hành trình dài hơn bao gồm nhiều năm tháng đại học, tiếp đó là thực tập, thực hành có giám sát. Ngoài ra, suốt quá trình hành nghề bạn vẫn cần học thêm những chứng chỉ, bằng cấp bắt buộc khác để tiếp tục làm nghề.
- Tình huống khó xử: Đôi khi bạn sẽ phải đối diện với những tình huống phức tạp về đạo đức. Do đó, therapy là lĩnh vực không chỉ đòi hỏi người làm nghề sự đồng cảm và kiến thức chuyên môn tốt mà còn là sự khôn ngoan, chính trực và tỉnh táo.
Xem thêm: Ngành y học dự phòng là gì? Sinh viên học và làm gì sau khi ra trường?
4. Cơ hội việc làm ngành therapy - Lĩnh vực đang phát triển và đầy hứa hẹn
Therapy là lĩnh vực rộng mở, bạn có thể lựa chọn nhiều hướng đi khác nhau. Bên cạnh đó, với nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày một tăng cao, therapy đang trở thành một trong những ngành tiềm năng nhất trong những năm tiếp theo. Theo dự báo của Cục Thống Kê Lao động và nhiều chuyên gia, nhu cầu nhân sự ngành therapy tăng mạnh trong 10 tới, đặc biệt là tâm lí trị liệu.
Về mức lương nhân sự ngành therapy cũng sẽ có nhiều thay đổi dựa trên trình độ học vấn, kinh nghiệm, chuyên môn và khu vực công tác. Trong đó, khu vực thành thị là thị trường hấp dẫn hơn cả vì dân số đông và nhu cầu chăm sóc sức khỏe cao hơn khu vực nông thôn. Ngoài ra, với ngành therapy, khi bạn đã xây dựng được danh tiếng, thu nhập sẽ tăng cao nhanh chóng.
Therapy là con đường có sự giao thoa giữa thử thách và cơ hội việc làm hấp dẫn trong tương lai. Một mặt, bạn phải đối diện với khó khăn trong quá trình học tập, hành nghề bền bỉ. Mặt tích cực hơn là những giá trị lớn lao mà trị liệu mang tới cho xã hội, đồng thời là đà phát triển từ nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao.
Tuy nhiên, quyết định theo đuổi sự nghiệp therapy hay không nên là quyết định dựa trên đánh giá về niềm đam mê, mong mỏi và suy xét sự phù hợp (bạn có đủ kiên nhẫn, sự thấu hiểu và đồng cảm hay không). Khi đã trả lời đầy đủ những câu hỏi trên, bạn sẽ có lựa chọn cho riêng mình.
Xem thêm: Tổng quan những công việc tiêu biểu trong nhóm ngành Y dược
Kết luận
Mong rằng những thông tin trên đã giúp bạn đọc hiểu hơn về ngành therapy. Đây là lĩnh vực rộng mở, với nhiều cơ hội hấp dẫn cũng như nhiều rào cản khó nhằn. Đừng quên theo dõi 123job.vn mỗi ngày để cập nhật thêm nhiều thông tin ngành nghề hấp dẫn khác.
